Sơn Hải Kinh – Quái Ngư

Xích Nhụ

Đi về phía đông núi Cơ Sơn 基山 300 dặm, có ngọn núi Thanh Khâu 青丘, phía nam ngọn núi này có nhiều ngọc thạch, phía bắc có nhiều thanh hoạch. Trong núi có loài quái thú, hình dạng như là con cáo, có chín cái đuôi, tiếng kêu như tiếng khóc của trẻ sơ sinh, ăn thịt người; nếu như ai ăn được thịt nó, thì có thể không bị nhiễm phải khí yêu tà; trong núi có loài chim hình dạng như con chim trĩ, âm thanh phát ra giống như tiếng người đang mắng chửi, tên nó gọi là Quán Quán 灌灌, đeo lông vũ của nó ở trên người thì có thể không bị mê hoặc. Sông Anh Hà 英河 bắt nguồn từ ngọn núi này, rồi chảy về hướng nam trút vào đầm Dực Trạch 翼泽. Trong nước gần đó có nhiều Xích Nhụ 赤鱬, dạng nó như con cá. Có một khuôn mặt người, âm thanh như chim uyên ương, ăn thịt nó có thể không bị nổi mụn ghẻ.
Chú thích: Thanh hoạch 青雘: Một loại khoáng sản màu xanh, thời cổ thường dùng làm phẩm màu.

Hổ Giao

Lại đi về phía đông núi Thiên Ngu 天虞 500 dặm, có ngọn núi Đảo Quá 祷过, bên trên có nhiều khoáng sản kim loại và ngọc thạch, bên dưới có nhiều loài tê giác và voi lớn sinh sống. Có loài chim, hình dạng như chim Giao 䴔, đầu màu trắng, ba chân, mặt người, tên nó là Cù Như 瞿如, tiếng kêu của nó chính là tên của mình. Sông Ngân Hà 泿河 bắt nguồn từ ngọn núi này, rồi chảy về hướng nam trút vào biển lớn. Trong sông Ngân Hà có rất nhiều loài Hổ Giao 虎蛟, có thân cá, đuôi rắn, tiếng kêu như chim uyên ương, ai ăn thịt nó thì sẽ không bị bệnh ung nhọt, còn có thể chữa khỏi bệnh trĩ.
Chú thích: Giao 鵁: Một loài chim nước, còn có tên là cò bợ, cò ma, cò cói. Mỏ dài, chân cao, có chiều dài trung bình 47 cm, thường với bộ lông nền trắng, lưng màu nâu, mỏ vàng với đầu mỏ đen; chân và mắt cò màu vàng. Lông cò chuyển sang màu đỏ, xanh và trắng vào mùa sinh sản. Vào thời gian còn lại lông cò màu nâu xám pha đốm trắng.

Bạng Ngư

Lại đi về phía tây núi Thạch Thúy 石脆 70 dặm, có ngọn núi Anh Sơn 英山, trên núi đâu cũng là cây nữu và cây cương, phía bắc có nhiều quặng sắt, phía nam có nhiều hoàng kim. Sông Ngu Thủy 禺水 bắt nguồn từ ngọn núi này, rồi chảy về hướng bắc trút vào sông Chiêu Thủy 招水, trong sông có nhiều cá Bạng Ngư 䰷鱼, dạng nó như con ba ba, âm thanh phát ra như tiếng dê kêu. Phía nam ngọn núi sinh trưởng rất nhiều tiễn trúc và mị trúc, dã thú trong núi phần lớn là loài có hình thể to lớn như Tạc Ngưu 㸲牛 và Hàm Dương 羬羊.
Chú thích:
Tiễn trúc và mị trúc
Tiễn trúc 箭竹: Một loài cây trông rất giống trúc, tên khoa học là Fargesia.
Mị trúc 䉋竹: Một loại tre đốt dài, vỏ dày, rễ sâu, mùa đông có thể đào măng của nó từ dưới đất lên để ăn.
Tạc Ngưu 㸲牛: Có nghĩa là trâu cày, thịt của nó nặng nghìn cân.
Hàm Dương 羬羊: Là tên của một loài dã thú trong truyền thuyết dân tộc Hán cổ đại, trích từ《Sơn Hải Kinh · Tây Sơn Kinh》: “Ở đầu ngọn núi Hoa Sơn 华山, có ngọn núi Tiền Lai 钱来, bên trên nhiều cây tùng, bên dưới nhiều đá tẩy. Có loài thú, dạng nó như con dê mà đuôi ngựa, tên là Hàm Dương 羬羊, mỡ của nó có thể trị da bị khô nứt.”

Văn Diêu Ngư

Lại đi về phía tây núi Chung Sơn 钟山 180 dặm, có ngọn núi Thái Khí 泰器, Sông Quan Hà 观河 bắt nguồn từ ngọn núi này, rồi chảy về hướng tây trút vào sông Lưu Sa 流沙. Trong sông Quan Hà có rất nhiều cá Văn Diêu Ngư 文鳐鱼, trông nó như cá chép, có thân cá và cánh chim, trên người có vằn màu xanh, đầu màu trắng, miệng màu đỏ, thường bay dạo từ Tây Hải đến Đông Hải vào ban đêm. m thanh của nó giống như là tiếng Loan Kê 鸾鸡①, thịt nó vừa chua vừa ngọt, ăn vào có thể trị bệnh điên. Thấy Văn Diêu Ngư thì năm đó được mùa.
Chú thích:
Loan Kê (chim loan) là một loài chim thần trong truyền thuyết Trung Quốc, trông giống Phượng Hoàng.

Hoạt Ngư

Lại đi về phía tây gò đất Côn Luân 昆仑 370 dặm, có ngọn núi Lạc Du 乐游, sông Đào Hà 桃河 bắt nguồn từ ngọn núi này, rồi chảy về hướng tây trút vào đầm Tắc Trạch 稷泽, ở đấy có rất nhiều bạch ngọc. Trong sông Đào Hà có rất nhiều loài cá Hoạt Ngư 䱻鱼, hình dạng nó như con rắn, hơn nữa có bốn chân, ăn thịt cá.
Hoạt Ngư là một loài quái ngư mang điềm báo hạn hán, chỉ cần nhìn thấy Hoạt Ngư, thì thiên hạ sẽ đại hạn.

Lỏa Ngư

Lại đi về phía tây núi Trung Khúc 中曲 260 dặm, có ngọn núi Khê Sơn 邽山, trên núi Khê Sơn có loài dã thú, hình dạng như con trâu, toàn thân có bộ lông gai nhọn, tên là Cùng Kỳ 穷奇, âm thanh nó phát ra như tiếng chó tru, loài dã thú này còn ăn thịt người. Sông Mông Hà 蒙河 bắt nguồn từ ngọn núi này, rồi chảy về hướng nam trút vào sông Dương Thủy 洋水, trong nước gần đó có rất nhiều vỏ sò màu vàng. Trong sông Mông Hà có nhiều loài cá Lỏa Ngư 蠃鱼, có thân cá và cánh chim, tiếng kêu như tiếng chim uyên ương, nó xuất hiện ở đâu, thì ở đó sẽ xảy ra nạn hồng thủy.

Sao Ngư

Lại đi về phía bắc núi Thiếu Hàm 少咸 200 dặm, có ngọn núi Nhạc Pháp 岳法, sông Hoài Trạch 瀤泽 bắt nguồn từ ngọn núi này, rồi chảy về hướng đông trút vào sông Thái Trạch 泰泽. Trong sông có rất nhiều cá Sao Ngư 抄鱼, loài cá này có hình dáng như cá chép, nhưng lại có chân gà, ăn thịt nó có thể trị mụn ghẻ trên da. Trong núi còn có loài dã thú, hình dạng nó như con chó, nhưng lại có mặt người, giỏi quăng ném đồ vật, vừa nhìn thấy người thì cười, tên của loài thú này gọi là Sơn Hồn 山犭军, nó đi rất nhanh, hễ nó xuất hiện thì thiên hạ sẽ nổi gió to.

Nghễ Ngư

Lại đi về phía bắc núi Nhạc Pháp 岳法 200 dặm, có ngọn núi Bắc Nhạc 北岳, trên núi có rất nhiều cây cỏ, cây quất, cây táo chua, cây đàn. Trong núi có loài dã thú, hình dạng như con trâu, có bốn sừng, mắt người và tai lợn, tên nó gọi là Chư Hoài 诸怀, âm thanh phát ra như là tiếng chim nhạn, ăn thịt người. Sông Chư Hoài 诸怀 bắt nguồn từ ngọn núi này, rồi chảy về hướng tây trút vào sông Hiêu Hà 嚣河. Trong sông Chư Hoài có rất nhiều loài cá Nghễ Ngư 鮨鱼, loài cá này có cơ thể của con cá bình thường, đầu chó, tiếng kêu như tiếng khóc của trẻ sơ sinh, ăn thịt nó có thể chữa khỏi bệnh điên.

Bồ Di

Lại đi về phía bắc núi Luân Sơn 伦山 500 dặm, có ngọn núi Kiệt Thạch 碣石, sông Thằng Hà 绳河 bắt nguồn từ ngọn núi này, rồi chảy về hướng đông trút vào sông Hoàng Hà 黄河, trong sông Thằng Hà có rất nhiều loài cá Bồ Di 蒲夷, hình dạng nó như con rắn, có sáu chân, mắt ngựa, ai ăn thịt nó thì sẽ không còn mơ thấy ác mộng. Bên trên núi có nhiều ngọc thạch, bên dưới có rất nhiều đá xanh và ngọc bích.

Cảm Ngư

Lại đi về phía nam núi Bột Lũy 勃亝 300 dặm, có ngọn núi Phiên Điều 番条, trên ngọn núi này không có bất kỳ hoa cỏ cây cối nào, đâu đâu cũng là cát. Sông Giảm Hà 减河 bắt nguồn từ ngọn núi này, rồi chảy về hướng bắc trút vào biển lớn, trong nước có nhiều cá Cảm Ngư 鳡鱼.

Kham Trữ Ngư

Lại đi về phía nam núi Nhạc Sơn 岳山 300 dặm, có ngọn núi Sài Sơn 犲山, bên trên ngọn núi không có bất kỳ hoa cỏ cây cối nào, bên dưới ngọn núi khắp nơi đều là dòng nước chảy, trong nước có rất nhiều loài cá Kham Trữ Ngư 堪㐨鱼.

Điều Dong

Lại đi về phía nam núi Sài Sơn 犲山 300 dặm, có ngọn núi Độc Sơn 独山, bên trên ngọn núi có rất nhiều quặng vàng và ngọc thạch, bên dưới ngọn núi có rất nhiều tảng đá xinh đẹp. Sông Mạt Đồ 末涂 bắt nguồn từ ngọn núi này, rồi chảy về hướng đông nam trút vào sông Miện Hà 沔河. Trong nước gần đó có rất nhiều loài cá Điều Dong 䖺䗤, hình dáng loài cá này rất giống con rắn màu vàng, có vây cá, khi ra vào trong nước thì có tia sáng, chúng nó xuất hiện ở đâu, thì ở đó sẽ xảy ra đại hạn.

Triên Vĩ

Lại đi về phía nam núi Hồ Xạ 胡射 700 dặm đường thuỷ, có ngọn núi Mạnh Tử 孟子, cây cối trong núi đại đa số là cây tử và cây ngô đồng, còn sinh trưởng rất nhiều cây đào và cây mận. Cỏ trong núi, nhiều nhất là cây nấm và cây hương bồ, dã thú trong núi đại đa số là hươu mi lộc. Núi Mạnh Tử có chu vi 100 dặm. Có con sông từ trên núi chảy xuống, tên là Bích Dương 碧阳, trong sông sinh trưởng rất nhiều loài cá Triên Ngư 鱣鱼 và cá Vĩ Ngư 鲔鱼.
Chú thích:
Triên Ngư 鱣 hay còn gọi là cá chình; Vĩ Ngư 鲔 chỉ cá tầm hoàng 鲟鳇鱼.

Cáp Cáp Ngư

Lại đi về phía nam núi Mạnh Tử 孟子 500 dặm đường thuỷ, đi qua Lưu Sa 500 dặm, có ngọn núi Kỳ Chủng 跂踵, ngọn núi này có chu vi 200 dặm, trên núi không có sinh trưởng bất kỳ loại cỏ cây nào, phía trên có đại xà, và còn có rất nhiều ngọc thạch. Còn có một cái hồ, chu vi 40 dặm, toàn bộ mặt nước đều giống như là đang sôi trào, tên hồ này gọi là Thâm Trạch 深泽, bên trong có rất nhiều cá biển. Còn có một loài cá, hình dạng nó như cá chép, thế nhưng có sáu chân và đuôi chim, tên là Cáp Cáp Ngư 鮯鮯鱼, tiếng kêu của loài cá này chính là tên của nó.

Thu Ngư

Lại đi về phía nam núi Bắc Hào 北号 300 dặm, có ngọn núi Mao Sơn 旄山, trên núi không sinh trưởng bất kỳ loại cỏ cây nào. Sông Thương Thể 苍体 bắt nguồn từ ngọn núi này, rồi chảy về hướng tây trút vào sông Triển Hà 展河. Trong nước sinh trưởng rất nhiều loài cá Thu Ngư 鱃鱼, hình dáng loài cá này như cá chép, đầu rất lớn, ai ăn thịt nó thì sẽ không nổi mụn ghẻ.

Phi Ngư

Lại đi về phía bắc núi Ngô Lâm 吴林 30 dặm, có ngọn núi Ngưu Thủ 牛首, trên núi mọc một loại cỏ, tên là quỷ thảo 鬼草, lá của loại cỏ này giống lá của hoa hướng dương, nhưng thân cây lại là màu đỏ, hoa của nó giống như tua của cây mạ được nhổ lên, ai ăn loại cỏ này thì sẽ không buồn lo. Sông Lao Hà 劳河 bắt nguồn từ ngọn núi này, rồi chảy về hướng tây trút vào sông Quyết Hà 潏河. Trong sông có rất nhiều loài cá biết bay, hình dáng loài cá này giống cá diếc, ăn thịt nó có thể chữa khỏi bệnh trĩ.

Luân Ngư

Lại đi về phía đông núi Đại Khổ 大苦 70 dặm, có ngọn núi Bán Thạch 半石, trên núi mọc một loại cỏ, vừa bắt đầu sinh trưởng là đã trổ bông, khi trưởng thành cao hơn một trượng, có lá cây màu đỏ, đóa hoa màu đỏ, sau khi nở hoa thì quả liền rụng xuống, tên của nó gọi là cỏ gia vinh 嘉荣, ai ăn nó thì sẽ không sợ sấm sét lôi đình. Sông Lai Nhu 来需 bắt nguồn từ phía nam ngọn núi Bán Thạch, rồi chảy về hướng tây trút vào sông Y Hà 伊河, trong sông có rất nhiều loài cá Luân Ngư 鯩鱼, trên mình loài cá này có vằn màu đen, hình dạng giống cá diếc, ai ăn thịt nó thì sẽ không bị buồn ngủ.

Chấp Ngư

Lại đi về phía đông núi Lai Sơn 崃山 150 dặm, có ngọn núi Cư Sơn 崌山, sông Giang Thủy 江水 bắt nguồn từ ngọn núi này, rồi chảy về hướng đông trút vào sông Trường Giang 长江, trong nước có rất nhiều quái xà, và rất nhiều loài cá Chấp Ngư 䲀鱼. Cây cối trên núi chủ yếu là cây do và cây nữu, còn có rất nhiều cây mai và cây tử, dã thú trên núi chủ yếu là trâu quỳ, linh dương, tê giác.

Giao Ngư

Lại đi về phía đông bắc núi Cảnh Sơn 景山 100 dặm, có ngọn núi Kinh Sơn 荆山, mặt bắc ngọn núi có rất nhiều quặng sắt, mặt nam ngọn núi có rất nhiều hoàng kim, trong núi sinh trưởng rất nhiều trâu cày, rất nhiều báo và hổ, cây cối nơi này phần lớn là cây thông và cây bách, và còn rất nhiều cây quýt và cây bưởi, hoa cỏ nơi này phần lớn là khóm trúc thấp bé tươi tốt. Sông Chương Hà 漳河 bắt nguồn từ ngọn núi này, rồi chảy về hướng đông nam trút vào sông Sư Hà 雎河, trong nước có rất nhiều hoàng kim, hơn nữa còn sinh trưởng rất nhiều loài cá Giao Ngư 鲛鱼. Dã thú trong núi đa số là lừa núi và hươu mi lộc.

Nhiễm Di Ngư

Nhiễm Di Ngư là một loài kỳ ngư ngăn điềm dữ trừ tà, có đầu rắn, thân cá, sáu chân, hai con mắt giống như tai ngựa. 《Đồ Tán》 của Quách Phác ghi chép về Nhiễm Di Ngư: “Mắt như tai ngựa, ăn yêu quái do ác mộng biến thành.” Sau khi ăn Nhiễm Di Ngư có thể ngăn điềm dữ.
Nhiễm Di Ngư trích từ 《Sơn Hải Kinh · Tây Kinh thứ tư》: “Núi Anh Đê 英鞮, sông Uyển Thủy 涴水 đi ra, rồi chảy về hướng bắc trút vào đầm nước Lăng Dương 陵羊. Có nhiều Nhiễm Di Ngư 冉遗鱼, thân cá đầu rắn sáu chân, mắt nó như tai ngựa, ăn vào khiến người không gặp ác mộng, có thể ngăn điềm dữ.”

Điều Ngư

Điều Ngư là một loài kỳ ngư, dáng vẻ như con gà, lông màu đỏ thẫm, có ba cái đuôi và sáu cái chân, bốn cái đầu, tiếng kêu giống như chim hỉ thước. Nghe nói ăn thịt của Điều Ngư có thể quên hết mọi buồn phiền, hơn nữa Điều Ngư còn tác dụng ngăn lại lửa lớn. Hiện nay ngoại hình của Điều Ngư được lưu truyền thành hai loại cách nói: một cái nói là dạng cá, bốn đầu ba đuôi sáu chân; một cái khác lại nói là dạng gà, một đầu bốn mắt ba đuôi sáu chân.
Điều Ngư trích từ 《Sơn Hải Kinh · Bắc Sơn Kinh》: “Đới Sơn, sông Bành Thủy đi ra, rồi chảy về hướng tây trút vào sông Ti Hồ 芘湖, trong nước có nhiều Điều Ngư 鯈鱼, dạng nó như con gà mà lông đỏ, ba đuôi sáu chân bốn đầu, tiếng nó như chim hỉ thước, ăn thịt nó có thể hết ưu sầu.”

Hà La Ngư

Hà La Ngư là một loài quái ngư có một đầu mà mười cơ thể, âm thanh giống như tiếng chó sủa. Nghe nói ăn thịt của Hà La Ngư có thể trị khỏi bệnh mụn nhọt. Hà La Ngư còn có thể ngăn lại sự tập kích của lửa lớn. 《Đồ Tán》 của Quách Phác viết: “Một đầu mười thân, cá Hà La.”
Hà La Ngư trích từ 《Sơn Hải Kinh · Bắc Sơn Kinh》: “Núi Tiếu Minh 谯明, sông Tiếu Thủy đi ra 谯水, chảy về hướng tây trút vào sông Hoàng Hà 黄河. Trong nước nhiều cá Hà La 何罗, một đầu mười thân, tiếng nó như tiếng chó sủa, ăn nó khỏi bệnh mụn nhọt.”

Tập Tập Ngư

Tập Tập Ngư là một loài kỳ thú cá chim cùng chung một cơ thể, cơ thể của Tập Tập Ngư giống như chim hỉ thước, nhưng lại có cái đầu và đuôi của con cá, mười lông cánh, vảy ở đầu mút của cánh, tiếng kêu khá giống chim hỉ thước, nghe nói ăn thịt của Tập Tập Ngư có thể chữa khỏi bệnh vàng da. Tập Tập Ngư là Thụy thú, có thể ngăn lửa lớn.
Tập Tập Ngư trích từ 《Sơn Hải Kinh · Bắc Sơn Kinh》: “Núi Trác Quang 涿光, sông Hiêu Thủy 嚣水 đi ra, rồi chảy về hướng tây trút vào sông Hoàng Hà. Trong nước nhiều cá Tập Tập 鳛鳛, dạng nó như chim hỉ thước mà mười cánh, vảy đều ở mút của cánh, tiếng nó như chim hỉ thước, có thể ngăn lửa, ăn nó không bị bệnh vàng da.”

 

(Trích nguồn: https://niemlam.wordpress.com/)

Chú thích:
Thụy thú: Cũng giống như cát thú, thụy thú có ý nghĩa là loài thú mang đến may mắn, điềm lành.