Qủa Nghị Cương Chính Uy Huệ Vương – Cao Lỗ

Xét sử Đỗ Thiện dẫn Giao Chỉ Ký thì Vương vốn tên là Cao Lỗ, một lương tá của An Dương Vương, tục hiệu là Đô Lỗ hoặc Thạch Thần. Ngày xưa, Cao Vương bình giặc Nam Chiếu, rồi đem binh đi tuần châu Vũ Ninh, đến địa đầu, mộng thấy một dị nhân, thân dài chín thước, y quan chỉnh túc, ngôn mạo lăng tằng, lấy dùi búi tóc, gài dao làm trâm, lưng dắt gậy đỏ, bạch vua rằng:

  • “Thần vốn tên là Cao Lỗ, ngày xưa giúp An Dương Vương làm Đại tướng quân, có đại công khước địch, sau vì có kẻ Đại thần là Lạc hậu gièm pha nên bị giết; Thượng đế thương người ngay thẳng, sắc cho quản lãnh một giải giang sơn, hiệu là Đô thống tướng quân, phàm những việc dẹp giặc hoặc gặt hái đều có chủ trương của thần như của vị Phúc thần một phương. Ngày nay, Minh Công thảo bình nghịch lỗ, hoàn vũ thái hòa nên phục hoàn bản bộ, nhược không cáo tạ, ắt phi lễ vậy”.

Cao Vương hỏi rằng:

  • “Lạc Hầu việc gì đố kỵ mà sinh ra gièm pha?”.

Vương nói:

  • “Việc ở u minh không muốn tiết lộ”.

Cao Vương lại hỏi một lần nữa. Vương đáp rằng:

  • “An Dương Vương tức là tinh Kim Kê, Lạc Hầu là tinh Bạch Viên, còn mỗ là tinh Giáp Mão Thạch Long, gà với vượn tương hợp, còn với rồng thì tương khắc cho nên ra thế”.

Nói đoạn rồi biến mất. Cao Vương tỉnh dậy, đem câu chuyện nói với kẻ liêu tá, rồi hoan hỉ ngâm bài thơ rằng:

  • “Đất Giao Châu tốt đẹp.

Muôn thuở được lâu dài.

Hiền xưa được tiếp kiến,

Mới chẳng phụ Linh Đài.”

Lại ngâm:

  • “Bách Việt yên bờ cõi,

Nhị Hán định núi sông,

Thần linh đều giúp thuận.

Lý Đường cảnh phúc chồng.”

Có kẻ tùy thần vua Cao Vương tên là Tăng Cổn khen vua Cao Vương rằng:

  • “Đất Việt núi non xưa

Nhà Đường nhân vật mới.

Người cao chí khí cao,

Động, tĩnh Long Thần tới.”

Lại nói rằng:

  • “Nam quốc núi sông đẹp,

Long Thần gặp đất linh.

Giao Châu thôi chật vật,

Ngày sau thấy thăng bình.”

Tục truyền: Sông Đại Than là cung quật của Long Vương hay hưng phát vân vũ, cổ lộng ba đào, thuyền nào gặp phải thường bị trầm nịch. Nếu ai có biết thì đem lễ cáo yết trước, tuy ở giữa sông, gặp phong ba mà vẫn an nhiên vô sự.

Năm đầu Trùng Hưng, sắc phong Quả Nghị Vương, năm thứ tư gia phong hai chữ Cương Chính.

Năm Hưng Long thứ hai mươi mốt, gia phong hai chữ Uy Huệ.

(Trích “VIỆT ĐIỆN U LINH TẬP”)