Dãy núi thứ 3 ở phương Tây, ngọn núi đầu tiên là núi Sùng Ngô 崇 吾 . Đứng tại phía nam của núi Sùng Ngô, hướng bắc trông ra núi Trủng Toại 冢 遂 , hướng nam trông thấy đầm Dao 瑤 , hướng tây trông thấy núi Thiên Đế ở đồi Bác Thú 搏 兽 , hướng đông trông thấy núi Yên Uyên [虫焉]渊. Trên núi có loài cây, lá tròn mà bầu trắng, hoa đỏ mà viền đen, quả nó giống quả cây chỉ, ăn vào thì con cháu chan hòa. Có loài thú, trông nó như vượn đuôi dài mà tay dài có vằn, đuôi báo mà đầu to, tên là Cử phụ 舉 父 . Cũng có loài chim, trông nó như con le, mà một cánh một mắt, gặp gỡ nhau bèn bay, tên là Man man 蠻 蠻 , nơi nào thấy nó thì sẽ có nạn lụt to.
Tiếp tục đi về hướng tây bắc 300 dặm là hòn núi Trường Sa 長沙. Sông Thử Thủy 泚 水 bắt nguồn từ đây, chảy hướng bắc đổ vào sông Ửu Thủy 泑 水 . Trên núi không có cỏ cây, có nhiều thạch xanh.
Lại đi về hướng tây bắc 370 dặm là đến núi Bất Chu 不周. Từ hướng bắc có thể thấy núi Chư Bì 諸毗 đến tận núi Nhạc Sùng 岳.
Hướng đông núi Bất Chu là đầm Thử. Trên núi Bất Chu có loại quả mà hạt của nó như quả đào, lá như cây táo, lá nó hoa vàng mà bầu đỏ, ăn vào thì không còn mệt.
Lại đi về hướng tây bắc 420 dặm là núi Mật Sơn 峚山. Trên đó nhiều cây son, lá tròn mà cọng đỏ, hoa vàng mà quả đỏ, vị nó ngòn ngọt, ăn vào thì không bị đói. Sông Đan Thủy bắt nguồn từ đây, chảy về hướng Tây đổ vào đầm Tắc 稷 . Trong nước nhiều bạch ngọc, có cả ngọc cao, còn có cả huyền ngọc. Ngọc cao chảy ra, đem rưới vào cây son, có thể ăn được. Hoàng Đế bèn đem nó về trồng ở mặt nam của núi Chung Sơn 鍾山. Trên núi có ngọc cẩn du (瑾瑜) rất cứng mà sáng, ở dưới đầm bùn dơ rồi mà vẫn phát ra ánh sáng. Cây non được năm năm, mùi tỏa ra thơm ngát. Ai mà ăn được thức đó thì có thể ngăn trừ điều chẳng lành. Từ núi Mật Sơn đến núi Chung Sơn xa 460 dặm, ở khoảng đó toàn là đầm nước. Nơi đó có nhiều chim lạ, quái thú, cá lạ, đều là dị vật vậy.
Hoàng Đế
Lại đi về hướng tây bắc 420 dặm là núi Chung Sơn. Con của thần núi Chung Sơn là Cổ 鼓, có mặt người mà thân rồng, Cổ cùng với Khâm đã giết thần Bảo Giang ở phía nam núi Côn Lôn 昆 仑 , Thiên Đế bèn giết Cổ ở núi Giao Nhai, phía đông núi Chung Sơn, còn Khâm bị giết hóa thành con chim lớn, trông nó như chim diều hâu mà vằn đen đầu trắng, mỏ đỏ mà móng cọp, tiếng nó như chim hộc gáy buổi sớm, thấy được thì có chiến loạn to. Cổ cũng hóa làm con chim tuấn 鵔, trông nó như cú tai mèo, chân đỏ mà mỏ thẳng, vằn vàng mà đầu trắng, nơi nào thấy nó thì nơi đó gặp đại hạn.
Lại đi về hướng tây 180 dặm là núi Thái Khí 泰器. Sông Quán Thủy 觀水 bắt nguồn từ đây, chảy hướng tây đổ vào sông Lưu Sa 流沙. Nơi đó nhiều cá Văn diêu (文鰩 tên thường gọi là cá bay), trông nó như cá chép, thân cá mà cánh chim, vằn xanh mà đầu trắng mỏ đỏ, thường bay từ Tây Hải đến Đông Hải, thường hay bay vào đêm. Tiếng nó như gà loan, vị nó chua ngọt, ăn vào thì khỏi bị điên, thấy được thì thiên hạ được mùa to.
Lại đi về hướng tây 320 dặm là núi Hòe Giang 槐江. Dòng sông Khâu Thì bắt nguồn từ đây 丘 时 , rồi chảy hướng bắc đổ vào sông Ửu Thủy, trong nước sông có nhiều vàng ròng, ngọc, phía bắc núi có nhiều vàng ròng sặc sỡ. Nơi đây là khu vườn của Thiên Đế, do thần Anh Chiêu quản, thần Anh Chiêu có thân ngựa mà mặt người, da vằn cọp mà cánh chim, đi tuần ở Tây Hải, phát ra tiếng kêu như tiếng trút nước. Hướng nam của núi Côn Lôn, nơi đó ánh sáng hừng hực và nhiều linh khí. Hướng Tây núi Hòe Giang nhìn ra sông Đại Trạch 大 澤 , nơi chôn của ông Hậu Tắc 后 稷 . Trong nước có nhiều ngọc, phía bắc sông có rất nhiều cây diêu (một loại cây gỗ lớn) ở sông Nhược, hướng bắc có thể nhìn thấy núi Chư Bì, hồn ma quỷ quái từ núi Côn Lôn đều tới đó ở, chim ưng, diều làm tổ ở nơi đó. Hướng đông trông thấy bốn ngọn núi cao Hằng Sơn 恒 山 , ma quỷ đều tới đó ở, đều ở dồn một nơi. Rồi có sông Dâm Thủy 淫 水 , trong xanh bao la. Có vị thiên thần, trông thần như con trâu, mà 8 chân 2 đầu và đuôi ngựa, tiếng kêu như có nhiều người tụ tập ca xướng tấu nhạc, hễ thấy nó thì xóm làng có chiến tranh.
Thần Anh Chiêu
Lại đi về hướng tây nam 400 dặm là tới gò núi Côn Lôn, đó quả thật là nơi đô hạ thành giới của Thiên Đế, do thần Lục Ngô 陆吾 chủ quản. Thần Lục Ngô có thân cọp mà chín đuôi, mặt người mà móng cọp. Đó là vị thần, quản chín quận của trời và khu vườn của Thiên Đế. Trên núi có loài thú, trông nó như con dê mà bốn sừng, tên là thổ lâu 土螻, có thể ăn thịt người. Có loài chim, trông nó như con ong, nó to như chim uyên ương, tên là Khâm nguyên 欽原, hễ nó đâm chích chim thú thì chim thú chết, đâm chích cây thì cây héo.
Thần Lục Ngô
Trên núi còn có loài chim, tên là Thuần điểu 鶉 鳥 , nó quản trăm loại phục sức của Thiên Đế. Có loài cây, trông như cây đường, hoa vàng mà quả đỏ, vị nó như quả mận mà không có hạt, tên là Sa đường 沙 棠 , có thể đem ngăn nước, ăn vào thì có thể khiến người không bị chìm.
Quả cây Sa đường
Có loài cỏ, tên là Tân thảo [艹/賓]草, trông nó như cây quỳ, vị nó như quả hành, ăn vào thì khỏi mệt. Sông Hoàng Hà bắt nguồn từ đây, rồi chảy hướng nam đổ hướng đông đi về núi Vô Đạt 無達. Còn có sông Xích Thủy cũng bắt nguồn từ đây, rồi chảy hướng đông nam đổ vào sông Tỉ Thiên 汜天. Sông Dương Thủy 洋 水 cũng bắt nguồn từ đây, chảy hướng tây nam đổ vào sông Sửu Đồ 醜塗. Sông Hắc Thủy 黑水 cũng bắt nguồn từ đây, chảy hướng tây đổ vào sông Đại Vu 大杅, nơi đó nhiều chim thú kỳ lạ.
Lại đi về hướng tây 370 dặm là tới núi Lạc Du 樂 游 . Sông Đào Thủy 桃 水 bắt nguồn từ đây, chảy hướng tây đổ vào đầm Tắc, nơi đó nhiều bạch ngọc. Trong nước nhiều cá Hoạt [鱼骨], trông nó như rắn mà có bốn chân, có thể ăn thịt cá.
Lại đi về hướng tây theo đường thủy 400 dặm là sông Lưu Sa, 200 dặm đến núi Lỏa Mẫu 蠃母. Nơi đó có thần Trường Thừa 長乘 cai quản, thần Trường Thừa là chín cái đức của trời. Thần đó trông như người mà đuôi báo. Trên núi có nhiều ngọc, dưới núi có nhiều đá xanh mà không có sông suối.
Lại đi về hướng tây 350 dặm là tới núi Ngọc Sơn 玉 山 , đó là nơi ở của Tây Vương Mẫu 西王母. Tây Vương Mẫu trông như con người, đuôi báo răng hổ mà tiếng kêu to, tóc cỏ bồng đội ngọc thắng, là chủ quản bệnh dịch và năm loại hình phạt. Trên núi có loài thú, trông nó như con chó mà vằn báo, sừng nó như con trâu, tên nó là Giảo 狡, tiếng nó như chó sủa, thấy nó thì nước đó được mùa to.
Tây Vương Mẫu
Có loài chim, trông nó như chim trĩ mà màu đỏ, tên là Thắng ngộ 勝 遇 , nó ăn thịt cá, tiếng nó như hươu kêu, thấy nó thì thiên hạ bị lũ lụt.
Chim Thắng ngộ
Lại đi về hướng tây 480 dặm là núi Hiên Viên 軒 轅 , trên núi không có cỏ cây. Sông Tuân Thủy 洵 水 bắt nguồn từ đây, chảy hướng nam đổ vào sông Hắc Thủy, trong lòng sông Hắc Thủy có nhiều hùng hoàng xanh.
Lại đi về hướng tây 300 dặm là núi Tích Thạch 積石, dưới núi có nhiều cửa đá, sông Hoàng Hà từ đây ra chảy theo hướng tây nam, nơi đó muôn loài cây không gì là không có.
Lại đi về hướng tây 200 dặm là núi Trường Lưu 長留, đó là nơi Thần Bạch Đế Thiếu Hạo cai quản. Thú ở đó đều có vằn ở đuôi, chim ở đó đều có vằn ở đầu. Ở đấy nhiều văn ngọc thạch, nơi đó quả thật là cung điện của thần họ Ủy 磈. Thần Ủy Thị là chủ quản phản cảnh, tức là coi sóc hiện tượng bóng đổ của vạn vật lúc mặt trời lặn xuống núi.
Lại đi về hướng tây 280 dặm là núi Chương Nga 章莪. Trên núi không có cỏ cây, nhiều ngọc bích dao, xuất hiện những thứ rất quái dị. Có loài thú, trông nó như con báo đỏ, năm đuôi một sừng, tiếng nó như gõ vào đá, tên là Tranh 如 猙 . Có loài chim, trông nó như con sếu, một chân, lông vằn đỏ mà mỏ trắng, tên là Tất phương 畢 方 , tiếng nó hót như tiếng người kêu to, thấy nó thì xóm làng có nạn lửa.
Tất Phương
Lại đi về hướng tây 300 dặm là núi Âm Sơn 陰山. Sông Trọc Dục 濁浴 bắt nguồn từ đây, rồi chảy hướng nam đổ vào đầm Phiền 蕃, trong nước nhiều sò vằn. Trên núi có loài thú, trông nó như con cáo mà đầu trắng, tên gọi là Thiên cẩu 天 狗 , tiếng nó như tiếng “ríu ríu”, có thể ngăn điềm dữ.
Thiên cẩu
Lại đi về hướng tây 200 dặm là núi Phù Dịch 符 惕 . Trên núi nhiều cây cọ và Tê giác, ở dưới núi có nhiều vàng ngọc. Nơi đó có thần Giang Nghi 江疑 sinh sống. Đây là nơi đầu tiên sản sinh ra mưa gió và các cơn mưa lạ.
Lại đi về hướng tây 220 dặm là núi Tam Nguy 三 危 , nơi đó có ba loài chim xanh cư ngụ. Núi Tam Nguy rộng tròn trăm dặm. Trên đó có loài thú, trông nó như con trâu, thân trắng, bốn sừng, tên nó là Ngạo nhân 傲[彳因], có thể ăn thịt người. Có loài chim, một đầu mà ba thân, trông nó như chim lạc [樂鳥], tên nó là Si 鴟.
Lại đi về hướng tây 190 dặm là núi Quy Sơn 騩山. Thần Kì Đồng 耆 童 sinh sống trên núi, tiếng ông nói nghe như tiếng chuông khánh, ở dưới núi Quy Sơn có rất nhiều rắn.
Lại đi về hướng tây 350 dặm là núi Thiên Sơn 天山. Nơi đó có nhiều vàng ngọc và hùng hoàng xanh. Sông Anh Thủy bắt nguồn từ đây, chảy hướng tây nam đổ vào sông Thang Cốc 湯 谷 . Trên núi có vị thần, dáng vẻ như cái túi vàng, màu đỏ rực, sáu chân bốn cánh, không có mặt mũi, lại biết ca múa, tên gọi là Đế Giang.
Lại đi về hướng tây 290 dặm là núi Ửu Sơn 泑 山 . Nơi đây có thần Nhục Thu 蓐 收cư ngụ, ở trên núi có nhiều ngọc anh đoản 嬰 短 , phía nam núi có nhiều ngọc cẩn du, phía bắc núi có nhiều hùng hoàng xanh. Hướng tây núi có thể nhìn thấy mặt trời lặn xuống.
Lại đi về hướng tây 3 dặm là đến núi Dực Vọng 翼 望 . Nơi đó không có cỏ cây nhưng có nhiều vàng ngọc. Trên núi có loài thú, trông nó như con cáo, chỉ có một con mắt mà ba cái đuôi, tên là Hoan 讙 , nó có thể đem ngăn điềm dữ, ai mà mang theo nó thì không bị mệt. Có loài chim, trông nó như con ngựa, ba đầu sáu đuôi, hay cười to, tên là Kỳ dư 鵸[餘鳥], mặc áo lông nó sẽ khiến người ta không bị chán ghét, lại có thể đem ngăn điềm dữ.
Dãy núi thứ ba ở phương Tây, từ núi Sùng Ngô đến núi Dực Vọng, tổng cộng có 23 núi, trải dài 6744 dặm. Thần ở nơi đó đều có thân dê mặt người. Lễ vật cúng tế thần gồm có ngọc cát chôn xuống đất, gạo cúng dùng loại lúa ngon nhất để tế lễ.
