Tác giả: Khuyết danh
Dãy núi đầu tiên ở phía tây là dãy Hoa Sơn 華 山, ngọn núi đầu tiên của dãy Hoa Sơn là núi Tiền Lai 錢 来 . Trên núi có nhiều thông, dưới núi có nhiều đá tẩy (một loại đá dùng để làm sạch thân thể). Trên núi có loài thú, trông nó như con dê mà đuôi ngựa, tên gọi là Hàm Dương 羬 羊 , mỡ của nó có thể dùng phơi khô.
Hàm dương
Lại đi về hướng tây 45 dặm là hòn núi Tùng Quả 松 果 , sông Hoạch Thủy 濩 水 bắt nguồn từ đây, chảy về hướng bắc đổ vào sông Vị 渭 (thuộc tỉnh Cam Túc, Trung Quốc). Trong lòng sông có nhiều đồng. Trên núi có loài chim, tên nó là điểu cừ [蟲鳥]渠, trông nó như con gà núi, thân đen chân đỏ, có thể lấy chữa khỏi nứt da.
Lại đi về hướng tây 10 dặm là hòn núi Thái Hoa 太 華 . Núi cao 4 vạn thước, rộng 10 dặm, chẳng có loài thú nào sinh sống. Trên núi có loài dị thú, thuộc họ rắn, tên là Phì Di 肥[蟲遺], nó có sáu chân bốn cánh, thấy được thì thiên hạ đại hạn.
Rắn Phì di
Lại đi về hướng tây 80 dặm là hòn núi Tiểu Hoa 小 華 , cây ở đó nhiều loài kinh và kỉ, thú ở đó có nhiều loài Trâu tạc [ 牛 乍 ]. Mặc bắc của núi có nhiều đá khánh 磬, mặt nam có nhiều ngọc Dư phù [王雥]琈. Tên núi có nhiều loài chim, tên là Xích tế 赤 鷩 , nó có thể ngăn lửa. Cỏ ở đấy là cỏ Tì lệ 萆 荔 , trông nó như rau hẹ đen, mà mọc ở trên đá, cũng có thể leo cây, ăn vào thì khỏi được bệnh tim.
Lại đi về hướng tây 80 dặm là hòn núi Phù Ngu 符 禺 , mặt nam núi có nhiều đồng, mặt bắc núi có nhiều sắt. Trên đó có loài cây, tên là văn hành 文莖, trông nó giống cây táo, có thể chữa khỏi bệnh điếc tai.
Cỏ ở đó là cỏ điều, trông nó như loài hoa quỳ, có hoa màu đỏ quả vàng, như lưỡi em bé, ăn nó thì không bị ai mê hoặc. Sông Phù Ngu bắt nguồn từ đây, chảy hướng bắc đổ vào sông Vị. Thú ở đó có nhiều loài thông lung 蔥 聾 , trông nó như con dê mà có râu màu đỏ. Chim ở đó có nhiều loài mân [ 民 鳥 ], mỏ nó màu đỏ, có thể ngăn lửa.
Thông lung
Lại đi về hướng tây 60 dặm là núi Thạch Thúy 石脆. Trên núi có nhiều cây cọ. Cỏ ở đó nhiều loài điều, trông nó như rau hẹ, mà hoa trắng quả đen, ăn vào thì không bị ghẻ. Phía nam núi có nhiều ngọc Dư Phù, mặt bắc có nhiều đồng. Sông Quán Thủy 灌水 bắt nguồn từ đây, rồi chảy hướng bắc đổ vào sông Ngu Thủy 禺水, trong đó có dòng nước, mang nước ấy bôi lên trâu ngựa thì trâu ngựa sẽ không mang bệnh.
Lại đi về hướng tây 70 dặm là núi Anh Sơn 英 山 . Trên núi có nhiều cây nữu cương 杻 橿 , phía bắc núi có nhiều sắt, mặt nam núi có nhiều vàng. Sông Ngu Thủy bắt nguồn từ đây, chảy về hướng bắc đổ vào sông Chiêu Thủy 招水, trong sông có nhiều cá Bạng [ 魚 豐 ], trông nó như con ba ba mà tiếng kêu như con dê. Mặt nam núi có nhiều cây tiễn 箭[竹媚], thú ở đó nhiều trâu tạc và hàm dương. Trên núi có loài chim, trông nó như chim cun cút, thân nó màu vàng mà mỏ màu đỏ, tên nó là Phì Di 肥遺, ăn nó thì sẽ không bị bệnh hủi, cũng có thể tránh được bệnh do sâu bọ.
Lại đi về hướng tây 52 dặm là núi Trúc Sơn 竹 山 . Trên núi có nhiều cây cao, phía bắc núi có nhiều sắt. Trên núi có loài cỏ, tên nó là Hoàng quán 黄 雚 , trông nó như cây sư, lá nó như lá đay, hoa trắng mà quả đỏ, màu đỏ tía, tắm lá ấy có thể tránh được bệnh ghẻ, lại có thể khỏi bệnh phù thũng. Sông Trúc Thủy từ đây chảy ra, chảy xuôi về hướng bắc đổ vào sông Vị, mặt nam núi có nhiều tre trúc, lắm ngọc xanh. Sông Đan Thủy 丹 水 bắt nguồn từ đây, chảy về hướng đông nam đổ vào sông Lạc Thủy洛水, lòng sông có nhiều thủy ngọc, và cá hình người. Trên núi có loài thú, trông nó như con heo con, lông trắng, lông nó to như trâm cài mà da màu đen, tên nó là Hào trệ 豪彘.
Lại đi về hướng tây 120 dặm là núi Phù Sơn 浮 山 , trên núi có nhiều cây phán, lá cây rất sắc bén, trên cây có loài côn trùng cư ngụ. Trên núi có loài cỏ, tên là Huân thảo 薰 草 , cây mọc thẳng, lá cây có nhiều gai, hoa nó đỏ mà quả màu đen, mùi nó như cỏ mi vu ( 蘼 蕪 , một loại cỏ thơm), mang nó thì có thể khỏi bệnh hủi.
Huân thảo
Lại đi về hướng tây 70 dặm là núi Du Thứ 羭次. Sông Tất Thủy 漆水 bắt nguồn từ đây, chảy về hướng bắc đổ vào sông Vị. Trên núi có nhiều cây vực cương (loại cây có thể dùng để chưng cất rượu), ở dưới núi có nhiều tre trúc, mặt bắc núi có nhiều đồng đỏ, mặt nam núi có nhiều ngọc anh viên 嬰垣.
Trên núi có loài thú, trông nó như vượn đuôi dài, tay dài, đầu to, tên là Hiêu 嚻. Trên núi có loài chim, trông nó như con Niểu (裊, một loại mèo đầu chim ưng), mặt người mà có một chân, tên là Thác phì 橐[非/巴], mùa đông thì nó chạy nhày khắp nơi, mùa hạ thì không thấy nó đâu, ai mang nó theo thì không sợ sét.
Lại đi về phía tây 450 dặm là núi Thì Sơn 時 山 , trên núi không có cỏ cây, sông Trục Thủy 逐 水 bắt nguồn từ đây, chảy về hướng bắc đổ vào sông Vị. Trong nước có nhiều thủy ngọc.
Lại đi về hướng tây 170 dặm là núi Nam Sơn 南山, trên núi có nhiều lúa. Sông Đan Thủy bắt nguồn từ đây, chảy về hướng bắc đổ vào sông Vị. Trên núi có nhiều báo dữ, và chim thi cưu (chim bố cốc) 尸鳩.
Lại đi về hướng tây 180 dặm là núi Đại Thì 大時. Trên núi có nhiều cây cốc và cây tạc (loại cây dùng làm lược chải đầu), dưới núi có nhiều cây nữu và cây cương. Mặt bắc núi có nhiều bạc, mặt nam núi có nhiều bạch ngọc.
Sông Sầm Thủy 涔水 bắt nguồn từ đây, chảy về hướng bắc đổ vào sông Vị. Sông Thanh Thủy 清 水 cũng bắt nguồn từ đây, chảy về hướng nam đổ vào sông Hán Thủy 漢水.
Lại đi về hướng tây 320 dặm là núi Phan Trủng 幡 冢 . Sông Hán Thủy bắt nguồn từ đây, rồi chảy hướng đông nam đổ vào sông Miện ( 沔 một con sông ở tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc); sông Hiêu Thủy 囂 水 cũng bắt nguồn từ đây, chảy hướng bắc đổ vào sông Thang Thủy 湯 水 . Trên núi có nhiều đào và cây câu đoan (鉤端, một loại cây cũng thuộc họ đào), thú ở đó có nhiều loài tê giác và gấu to, chim có nhiều gà núi trắng và chim trĩ đỏ. Trên núi có loài cỏ, lá nó như hoa huệ, gốc nó như cỏ kết ngạnh (桔梗, một loài cỏ dùng làm thuốc), hoa màu đen mà không có quả, tên là Cốt dung 蓇蓉, ăn vào sẽ khiến người không có con.
Lại đi về hướng tây 350 dặm là hòn núi Thiên Đế 天 帝 . Trên núi có nhiều cây cọ và cây nữu, dưới núi có nhiều cỏ gian và hoa huệ. Trên núi có loài thú, trông nó như con chó, tên nó là Khê biên 谿 邊 , mặc áo da nó thì không bị ngải độc. Trên núi có loài chim, trông nó như chim cun cút, vằn đen mà lông cổ đỏ, tên là Lịch 櫟 , ăn vào thì khỏi bệnh trĩ. Trên núi có loài cỏ, tên là đỗ hành 杜 蘅 , ngựa ăn vào thì chạy rất nhanh, người ăn vào thì khỏi bệnh u bướu.
Đỗ hành
Lại đi về hướng nam 380 dặm là núi Cao Đồ 皋 塗 . Sông Tường Thủy 蔷 水 bắt nguồn từ đây, chảy về hướng tây đổ vào sông Chư Tư 諸 資; sông Đồ Thủy 塗 水 từ đây chảy về hướng nam đổ vào sông Tập Hoạch 集 获 . Mặt nam núi có nhiều lúa, phía bắc núi có nhiều bạc và vàng ròng, ở trên núi có nhiều cây quế. Trên núi có loại đá trắng, tên là Dự 礜 , có thể dùng để diệt chuột. Trên núi có loài cỏ, trông nó như cỏ cảo bạt ( 槀茇 , một loài cỏ thơm), lá nó giống như lá quỳ mà mặt dưới màu đỏ, tên là Vô điều 無 條. Trên núi có loài thú, trông nó như con hươu mà có đuôi trắng, móng ngựa tay người mà có bốn sừng, tên gọi là Quặc như 玃 如 . Trên núi có loài chim, trông nó như cú tai mèo mà chân người, tên là Sổ tư 數斯, ăn vào khỏi u bướu.
Sổ tư
Lại đi về hướng tây 180 dặm là núi Hoàng Sơn 黄 山. Trên núi không có cỏ cây, mà nhiều cây trúc. Sông Phán Thủy 盼水 bắt nguồn từ đây, chảy về hướng tây đổ vào Xích Thủy 赤 水 , trong lòng sông có nhiều ngọc. Trên núi có loài thú, trông nó như con trâu, mắt to màu xanh đen, tên nó là Mẫn [ 敏 牛 ]. Trên núi có loài chim, trông nó như cú vọ, cánh xanh mỏ đỏ, có thể nói chuyện như người, tên gọi là Anh mẫu 鸚[母鳥].
Lại đi về hướng tây 200 dặm là núi Thúy Sơn 翠山. Trên núi có nhiều cây cọ và cây nữu, ở dưới núi có nhiều cây tre, cây trúc, phía nam núi có nhiều vàng ròng và ngọc, phía bắc núi có nhiều bò mao, linh dương, hươu xạ; chim ở đó có nhiều điệp 鸓, trông nó như con chim khách, màu đỏ đen mà hai đầu bốn chân, có thể chống được lửa.
Lại đi về hướng tây 250 dặm là núi Quy Sơn 騩山, nó đậu ở tại Tây Hải. Trên núi không có cỏ cây, nhiều ngọc. Sông Thê Thủy 凄 水 bắt nguồn từ đây, chảy về hướng tây đổ ra biển. Trong sông có nhiều đá ngọc, vàng ròng.
Dãy núi đầu tiên ở phương Tây, từ núi Tiền Lai đến núi Quy Sơn, trổng cộng có 19 núi, trải dài 2957 dặm. Ở Hoa Sơn, có ngôi nhà thờ thần, lễ để cúng thần gồm có bò, dê, lợn. Thần ở Du Sơn, cúng tế phải trai giới 100 ngày rồi dùng con thú để tế, ngọc du chôn xuống đất, nước dùng là 100 chén rượu, thêm một trăm ngọc khuê và trăm ngọc bích. Ngoài ra tế ở 17 núi khác, đều là dùng lông trâu, một con dê cúng tế. Đuốc thì lấy trăm loại cỏ chưa bị ngả màu tro, sắc màu phải thuần.
